Uniforme inrichting van digitale ondersteuning voor proactieve zorgplanning

Gesprek proactieve zorgplanning tussen huisarts en patiënt met naasteHet is van essentieel belang dat zorgverleners altijd toegang hebben tot de actuele behandelwensen en -grenzen van hun patiënten, zodat ze netwerkzorg kunnen bieden die aansluit bij de waarden, wensen en behoeften van patiënten en hun naasten. Deze zorg wordt veelal verleend door huisartsen, wijkverpleegkundigen en andere eerstelijnszorgverleners. Daarom onderzoeken we hoe netwerkzorg een integraal onderdeel kan worden van de dagelijkse praktijk. Dit vormt het vertrekpunt voor de ontwikkeling van digitale ondersteuning. Uit een inventarisatie van InEen en het Nationaal Programma Palliatieve Zorg II (NPPZ II) blijkt dat de behoeften bij palliatieve zorg en de zorg voor thuiswonende kwetsbare ouderen vrijwel gelijk zijn. Daarom is het mogelijk en wenselijk om de vraagstukken rond de digitale ondersteuning gezamenlijk en uniform aan te pakken.

Thuiswonende kwetsbare ouderen en palliatieve zorg
Uit de inventarisatie blijkt dat het vaak niet mogelijk is om de proactieve zorgplanning (PZP) gegevens te delen of in te zien binnen het netwerk van betrokken eerstelijnszorgverleners. Dit terwijl er juist een groeiende behoefte is aan betere beschikbaarheid van PZP-gegevens, onder meer in het geval van thuiswonende kwetsbare ouderen en patiënten in de palliatieve fase. Doordat er in veel regio’s verschillende initiatieven gestart worden om proactieve zorgplanning binnen verschillende settings op te pakken, ontstaat er versnippering aan oplossingen. De zorg voor thuiswonende kwetsbare ouderen vertoont veel gelijkenissen met de zorg voor patiënten in de palliatieve fase, zowel in de organisatie van zorg als in de behoefte aan digitale ondersteuning.

“Er zijn veel overeenkomsten tussen palliatieve zorg en de zorg voor thuiswonende kwetsbare ouderen”

Astrid Kodde
huisarts, kaderarts palliatieve zorg en medisch adviseur bij stichting PaTz

In de praktijk

Astrid KoddeAstrid Kodde, huisarts, kaderarts palliatieve zorg en medisch adviseur bij stichting PaTz

“Er zijn veel overeenkomsten tussen palliatieve zorg en de zorg voor thuiswonende kwetsbare ouderen. We markeren patiënten in de palliatieve fase vaak met de surprise question (SQ). Ook bij thuiswonende kwetsbare ouderen is het antwoord op de SQ dikwijls ‘nee’, ik zou niet verbaasd zijn als deze patiënt komend jaar komt te overlijden’. Of je nu kwetsbaar bent door hoge leeftijd en vele (kleine) kwalen, of dat je kwetsbaar bent door een aandoening waarbij genezing niet meer mogelijk is: je hoopt dat er aandacht is voor lichamelijke, psychische, sociale en existentiële aspecten. En dat er aandacht is voor wat er belangrijk is in het stuk(je) leven dat voor je ligt. Ik denk dat palliatieve zorg en zorg voor kwetsbare ouderen meer door verschillende organisaties en verschillende ontstaansgeschiedenissen verschillend zijn, dan dat de zorg inhoudelijk zo verschillend is. Het gaat uiteindelijk om deskundige, anticiperende zorg door een goed samenwerkend team.

Voor wat betreft het actualiseren en delen van proactieve zorgplanning (PZP) gegevens met andere zorgverleners, moet ik dat nu op meerdere plekken, via verschillende communicatiekanalen doen: overdracht naar medebehandelaren in het ziekenhuis, collega’s op de huisartsenpost, de thuiszorg. Het zou fijn zijn als op één plek actuele informatie over PZP gevonden kan worden, zonder dat dubbele registratie nodig is.

Zo verkleinen we de kans dat we zorg bieden die niet bij de patiënt past. Het is zo verdrietig en frustrerend als een patiënt wensen wel geuit heeft, maar deze niet bij de betrokken zorgverleners terecht zijn gekomen. Dat iemand in het ziekenhuis lang op de SEH ligt, wordt opgenomen en in het ziekenhuis sterft, terwijl thuisblijven de wens was. Daarnaast neemt voor zorgverleners de registratielast af, wat niet alleen het werkplezier vergroot, maar belangrijker: daardoor is er meer tijd voor patiëntencontact.”

Gezamenlijke versnelling op landelijk niveau
Voor thuiswonende kwetsbare ouderen is een handreiking opgesteld, waarvan InEen, de brancheorganisatie voor de eerstelijnszorg, de penvoerder is. Het NPPZ II heeft het doel om de implementatie van het Kwaliteitskader Palliatieve Zorg te versnellen. Door de vele overeenkomsten in organisatie en behoeften is het wenselijk om de vraagstukken rondom digitale ondersteuning uniform aan te pakken, zodat zorgverleners op consistente wijze ondersteund worden in hun werk. Daarom bundelen het NPPZ II en InEen hun krachten om de mogelijkheden voor digitale ondersteuning van netwerkzorg in de eerste lijn voor thuiswonende kwetsbare ouderen en patiënten in de palliatieve fase te versnellen.

Afspraken voor uniforme registratie en uitwisseling
Overeenkomsten in werkwijzen en behoeften bestaan ook bij sectoren waar vanuit de eerste lijn mee wordt samengewerkt, zoals de spoedzorgketen en medisch specialistische zorg. Door het bevorderen van eenduidige en gestandaardiseerde registratie en uitwisseling, zorgen we ervoor dat gegevens overstijgend gebruikt kunnen worden door zorgverleners. Dit draagt bij aan de samenwerking die essentieel is voor goede netwerkzorg, zowel voor thuiswonende kwetsbare ouderen als voor patiënten in de palliatieve fase.

Volgende stappen vanuit het NPPZ II en InEen

Momenteel voeren we vanuit het NPPZ II interviews met zorgverleners die betrokken zijn bij palliatieve zorg in diverse sectoren, om te begrijpen hoe zij palliatieve zorg integreren in hun werkprocessen en waar de knelpunten en behoeften liggen. Zo kunnen we inspelen op ontwikkelingen in hun context en ervoor zorgen dat landelijke afspraken voor uniforme registratie en uitwisseling aansluiten bij bestaande werkprocessen. InEen onderzoekt tegelijkertijd met haar achterban en de huisartsenkoepels LHV en NHG hoe de registratie en uitwisseling in de praktijk van de eerste lijn vorm kunnen krijgen en hoe dit in de toekomst verder ontwikkeld kan worden. Daarnaast stimuleert InEen de multidisciplinaire samenwerking en wordt met onder andere Actiz, ZorgthuisNL, KNMP en Patiëntenfederatie Nederland, gezamenlijk de implementatie van de handreiking Kwetsbare ouderen thuis opgepakt. Door samen te werken en kennis en inzichten te delen, dragen we bij aan versnelde invoering van digitale ondersteuning. Uit deze initiatieven zal ook volgen hoe zorgaanbieders en leveranciers concreet hieraan kunnen bijdragen.

Meer informatie