Aanleiding van het project is de verwachte toename van het aantal zorgvragers, de complexere zorgvraag en de krapte aan zorgpersoneel. Door de ingezette transformatie in het kader van het Integraal Zorgakkoord (IZA) zal de zorgvraag in de eerstelijn naar verwachting toenemen. In zowel het rapport ‘De olifant de kamer uit‘ van Gupta Strategists als het advies ‘Verdeling van schaarste in de wijkverpleging‘ van het Zorginstituut Nederland wordt uitbreiding van de hospicezorgcapaciteit genoemd als een van de oplossingen voor het capaciteitsvraagstuk van palliatieve zorg in de eerstelijn. Daarnaast zal meer inzet van ondersteunende technologie nodig zijn en speelt de toenemende behoefte aan inzicht in kwaliteit en resultaat van zorg. In het licht van deze ontwikkelingen is hospicezorg in toenemende mate een cruciaal onderdeel van het landschap van de palliatieve zorg en ondersteuning en het vraagstuk rondom passende zorg.
Doel van het project is de hospicezorg beter toe te rusten tot zorg die voor de patiënt en diens naasten nu en straks voldoende beschikbaar en kwalitatief goed is, en bovenal aansluit op de diversiteit en omvang van de zorgvragen.
Project Versterken Hospicezorg
Het Nationaal Programma Palliatieve Zorg II (NPPZ II) is eind 2023 samen met de hospicekoepels ActiZ, Associatie Hospicezorg Nederland en VPTZ Nederland gestart met het project Versterken Hospicezorg.
Aanleiding en doel van het project
Uitvoering van het project
Het project Versterken Hospicezorg bestaat uit twee fases. Fase 1 Onderzoek huidige en toekomstige benodigde hospicezorgcapaciteit en Fase 2 In regionale projecten een impuls geven aan het toekomstbestendig inrichten van hospicezorg in de regio. In de afbeelding worden deze fases in een tijdlijn weergegeven. Klik op de afbeelding om hem groter te bekijken.
Fase 1 Onderzoek huidige en toekomstige benodigde hospicezorgcapaciteit
In december 2023 is door adviesbureau Berenschot, in opdracht van het NPPZ II, een onderzoek gestart om de huidige hospicecapaciteit en de toekomstige benodigde capaciteit in kaart te brengen. Voor inzicht in de huidige bezetting zijn vragenlijsten onder alle hospices verspreid.
In ieder Consortium Palliatieve Zorg zijn tussen medio februari en medio maart 2024 regionale duidingssessies georganiseerd, waarin met vertegenwoordigers van hospices, hospicezorg leverende thuiszorgorganisaties, netwerkcoördinatoren Palliatieve Zorg en voorzitters van Expertisecentra Palliatieve Zorg (EPZ) de eerste data zijn besproken en geduid. Ook zijn factoren besproken die van invloed zijn op de toekomstig benodigde capaciteit. Op basis van deze sessies is nog een aantal hospices benaderd om de respons te verhogen.
Scenario’s van de toekomstige benodigde capaciteit worden berekend op basis van onder andere demografische factoren, waarbij de impact van de ontwikkelingen en trends rondom ‘thuis sterven’ zijn meegenomen.
Rapport ‘Versterken Hospicezorg – Onderzoek naar huidige en toekomstig benodigde capaciteit’
Fase 1 is in mei 2024 afgesloten met de publicatie van het rapport ‘Versterken Hospicezorg – Onderzoek naar huidige en toekomstig benodigde capaciteit’. Het rapport bestaat uit twee delen, die niet los van elkaar kunnen worden gezien.
Het eerste deel (Deel A – Landelijk Eindrapport Onderzoek hospicecapaciteit) geeft inzicht in de huidige landelijke capaciteit binnen de hospicezorg alsook een blik op de toekomstig benodigde capaciteit. Waarna onderzoeksbureau Berenschot aanbevelingen geeft voor het NPPZ II en de betrokken partijen: Stichting PZNL, AHzN, VPTZ Nederland en ActiZ. In het tweede deel (Deel B) van de rapportage zijn de resultaten per zorgkantoorregio opgenomen.
Ondanks herhaalde pogingen is het destijds niet gelukt om van alle hospicevoorzieningen een reactie op de vragenlijst te ontvangen. Nu de regio’s aan de slag zijn met de eigen projecten kwamen er regelmatig vragen om het beeld te completeren. In dit Landelijk Eindrapport Onderzoek hospicecapaciteit (November 2024) zijn de gegevens van 26 hospices toegevoegd en daarmee is een 100% dekking van alle huidige hospices bereikt.
De verschillende hospices ontvingen de rapportages van de hospicekoepels. Vanuit het NPPZ II zijn de rapportages naar de netwerkcoördinatoren Palliatieve Zorg en naar voorzitters van de Consortia Palliatieve Zorg en van de Expertisecentra Palliatieve Zorg verstuurd.
Fase 2 In regionale projecten een impuls geven aan het toekomstbestendig inrichten van hospicezorg in de regio
In Fase 2 (start Q2 2024) staat het ontwikkelen, implementeren en integreren in de regio centraal. De looptijd van deze fase is tot 31 december 2024. In deze fase zijn de Consortia Palliatieve Zorg uitgenodigd gebruik te maken van de stimuleringsimpuls voor het NPPZ II-project Versterken Hospicezorg. Deze bestaat uit een startbedrag van € 150.000 per Consortium Palliatieve Zorg. Indien nodig kan op basis van de voortgang in september 2024 een tweede bedrag van maximaal € 150.000 worden aangevraagd. Doel is een impuls te geven aan het toekomstbestendig inrichten van de hospicezorg in de regio die voor de zorgvrager/burger nu en straks voldoende beschikbaar en kwalitatief goed is, en aansluit op de diversiteit aan zorgvragen en de beschikbare toekomstig benodigde capaciteit. In deze regionale projecten staan de thema’s capaciteit én kwaliteit van zorg én samenwerking centraal.
Stand van zaken september 2024
Het project Versterken Hospicezorg gaat gestaag voorwaarts. Alle zeven Consortiumregio’s hebben zich gemeld voor de Stimuleringsimpuls Versterken Hospicezorg. Waarna er in augustus twee interactieve online bijeenkomsten zijn georganiseerd voor ca. 25 projectleiders en contactpersonen met als doel informeren, kennis delen en vragen beantwoorden. De gestelde vragen zijn verwerkt in een Q&A en Basecamp is ingericht als digitale omgeving voor documenten, vragen en onderlinge uitwisseling. Er volgen dit jaar nog vier online bijeenkomsten.
Onder het kopje In de praktijk, hieronder, delen hospices en Netwerken Palliatieve Zorg hun ervaringen.
Nieuws
Registratierapportage VPTZ-AHzN 2023
Op 4 juni 2024 presenteerden Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg (VPTZ) Nederland en Associatie Hospicezorg Nederland (AHzN) hun gezamenlijke Registratierapportage VPTZ-AHzN 2023. Deze jaarlijkse rapportage geeft een kwantitatief beeld van de palliatieve terminale zorg en maakt ontwikkelingen en trends in de sector zichtbaar.
Elk jaar verzamelt VPTZ Nederland informatie van haar lidorganisaties op het gebied van cliënten, vrijwilligers, coördinatoren/bestuursleden en financiën. Alle uitgevraagde gegevens worden gepresenteerd in een registratierapportage. Voor het jaar 2023 hebben VPTZ Nederland en de Associatie Hospicezorg Nederland (AHzN) een gecombineerde uitvraag onder hun lidorganisaties gedaan en de resultaten ervan gezamenlijk gepubliceerd. Dit levert een completer beeld op van de hospicezorg in Nederland en de ondersteuning door vrijwilligers van mensen in de laatste levensfase thuis. Op vptz.nl/vptz-in-cijfers en op ahzn.nl/factsheet is meer informatie te vinden. In juli wordt het rapport uitgebreid met het hoofdstuk Financiën.
In de praktijk
Versterken van de hospicezorg in West-Brabant Oost
“De komende tien jaar hebben we geen tekort aan hospicebedden”
In de regio West-Brabant Oost werken de vier huidige hospices sinds 1 november jl. met een regionaal coördinatiepunt. “We willen dat iedereen op het juiste moment naar het juiste hospice komt”, zegt Ruben Kruithof, die als projectleider – samen met Miranda Groenenberg – betrokken is bij het project ‘Versterken Hospicezorg’ in deze regio. “Dat is goed voor de bewoner, maar ook voor de beschikbare capaciteit.”
Wil je het hele interview met Ruben Kruithof lezen? Klik hier: Versterken van de hospicezorg in West-Brabant Oost – NPPZ
NPPZ II Stimuleringsimpuls Versterken Hospicezorg: een gesprek met Lilian Poulsen
Limburg diende in juli jl. een projectaanvraag in voor de Stimuleringsimpuls Versterken Hospicezorg. Nu men een heel eind op dreef is met het project, licht projectleider Lilian Poulsen in een gesprek het hoe en waarom toe. Wil je het hele interview met Lilian Poulsen lezen? Klik dan hier: NPPZ II Stimuleringsimpuls Versterken Hospicezorg: een gesprek met Lilian Poulsen – NPPZ.
Oordeelloos kijken
“Sinds september werken we bij Propallia aan fase 2 van het project Versterken Hospicezorg van het Nationaal Programma Palliatieve Zorg II. Aan het eind van fase 1 is het rapport ‘Versterken Hospicezorg – Onderzoek naar huidige en toekomstig benodigde capaciteit’ gepubliceerd. In fase 2 kunnen we nu in regionale projecten een impuls geven aan het toekomstbestendig inrichten van hospicezorg in de regio. Dat doen we binnen Propallia met zeven deelprojecten. In onze projecten staan de thema’s samenwerking, kwaliteit van zorg en capaciteit centraal.
Gistermiddag organiseerde Gabriëlla Rijerse een prachtige middag in Delft. Met haar project richt ze zich op het structureel versterken van de kennis en deskundigheid van vrijwilligers en verzorgenden in de hospicevoorzieningen.
Bijna 100 aanwezigen keken met elkaar de film Witte Flits. Witte Flits vertelt het verhaal van de 42-jarige Rick die na een langdurig traject euthanasie krijgt vanwege ondraaglijk psychisch lijden.
Na afloop gingen we onder leiding van Dominique Rijnja van het Expertisecentrum Euthanasie in gesprek over wat het belang is van de vrijwilligers en verzorgenden in situaties zoals bij Rick. Dominique: ‘Wat jullie doen is van onschatbare waarde: oordeelloos naar een patiënt kijken, welkom heten en omarmen. Met als resultaat een waardig einde voor de patient én de naasten’.
Een mooie eerste bijeenkomst voor de vrijwilligers en verzorgenden. Fijne ontmoetingen, leren van en met elkaar, over de grenzen van je eigen hospicevoorziening heen. Volgend jaar weer!”, meldt Marinaka Brouwer, projectleider Consortium Propallia, 27 november 2024 op LinkedIn.
Versterken Hospicezorg Zeeland
“Afgelopen dinsdag mochten Ingrid Pladdet en ik de panelgesprekken over hospicezorg in Zeeland begeleiden. Met een gevarieerde groep van burgers en (zorg)professionals uit de eerste en tweede lijn zijn we in gesprek gegaan over de capaciteit en de transmurale samenwerking rondom de hospicezorg in Zeeland. Een positief feit is dat 92% van de aanwezigen vindt dat de hospicezorg in Zeeland goed is, maar dat er nog ruimte is voor verbetering. Daar mogen we best trots op zijn!
Ook vindt 87,5% dat er een centraal aanmeldpunt moet komen.
Hieronder een korte opsomming van de aandachtspunten die de deelnemers hebben aangedragen:
– SAMENWERKEN: samen sterk, niet ieder op zijn eigen eiland
– 24/7 opname mogelijkheden en wachttijden
– Hospice at Home: Niet alleen focussen op verstreken hospicezorg maar juist ook op de ondersteuning van mensen thuis in de laatste levensfase door vrijwilligers en palliatieve verpleegkundigen
– Een mobiel palliatief team
– Vergeet de kwetsbare groepen niet, zoals mensen met een verstandelijke beperking of psychiatrische aandoening.
De resultaten van de eerder verzamelde gegevens en de resultaten uit deze bijeenkomst worden verwerkt in een eindrapport. Dit rapport zal bestuurlijk worden gepresenteerd aan de Zeeuwse Zorg Coalitie. Samen met het Netwerk Palliatieve Zorg Zeeland zullen we kijken naar een aantal verbeterpunten om mee aan de slag te gaan”, meldt Fieke Donkers, Coördinator Netwerk Palliatieve Zorg Zeeland bij Zeeuwse Zorgschakels, medio november 2024 op LinkedIn.
Rivierenland versterkt hospicezorg met NPPZ-subsidie
“Hospices en palliatieve units zijn onmisbaar in het bieden van waardige zorg in de laatste levensfase. Maar hoe blijven ze overeind in een tijd van groeiende zorgvraag, beperkte middelen en een tekort aan personeel en vrijwilligers? In Rivierenland grijpen zorgprofessionals de steun van het Nationaal Programma Palliatieve Zorg (NPPZ II) met beide handen aan om deze uitdagingen het hoofd te bieden. Het resultaat: meer samenwerking, betere zichtbaarheid en toegankelijkere zorg”, valt te lezen op de website van Mura Zorgadvies. Leer hier het hele nieuwsbericht.
Continuïteit van zorg voor inwoners die langdurig specialistische zorg ontvangen cruciaal
“Inwoners die langdurig specialistische zorg ontvangen, verliezen vaak hun recht op deze zorg zodra ze in een hospice verblijven, terwijl de continuïteit van zorg voor hen juist cruciaal is.
De hospices in Gouda, Waddinxveen, Bodegraven-Reeuwijk en Alphen ad Rijn gaan hier met ondersteuning van het netwerk palliatieve zorg van Gedeelde Zorg aandacht voor vragen. Binnen het landelijk project Versterken Hospicezorg dat tot eind 2024 loopt, werken zij aan een ‘position paper’.
Met praktijkvoorbeelden agenderen de hospices het thema bij zorgverzekeraars en andere partijen. Het gaat om inwoners die reeds (langdurig) worden begeleid door specialistische professionals in een woonvorm of via ambulante begeleiding, met een verstandelijke beperking, GGZ-problematiek, verslavingsproblematiek, dementie of ALS. Het uiteindelijke doel is het verbeteren van de samenwerking en overtuigen van de zorgverzekeraars van het belang van financiering van specialistische zorg binnen hospices”, meldt het netwerk palliatieve zorg van Gedeelde Zorg begin november 2024 op LinkedIn.
Project ‘Versterken hospicezorg’ begint haar vruchten af te werpen
Dat het project ‘Versterken hospicezorg’ haar vruchten begint af te werpen, merkt Pieternel Geurts heel duidelijk. Geurts is coördinator in een aantal regio’s in Zuidwest Nederland, waarin hospices de samenwerking met elkaar hebben opgezocht. “Het is mooi om te zien hoe de impuls vanuit het Nationaal Programma Palliatieve Zorg II zo’n boost geeft aan de afstemming tussen de hospicevoorzieningen en al die andere partners, met wie samenwerking zo essentieel is. In korte tijd wordt nu heel veel werk verzet”, vertelt Geurts in een gesprek.
Netwerk Palliatieve Zorg Midden-Holland start met project Versterken Hospicezorg
Ineke Weverling- Bredius (Netwerkcoördinator): “Vandaag hebben we een start gemaakt met het project Versterking Hospicezorg in Midden-Holland. Enorme energie, inspiratie en zin kwam vrij na de intro van Tanja Klos en Marianka Brouwer. Ik heb er vertrouwen in dat er mooie projecten gaan starten die bijdragen aan capaciteit, kwaliteit en samenwerking. We gaan ervoor!”
Hospices Midden-Brabant bundelen krachten
“Op verzoek van PZNL, de landelijke organisatie voor palliatieve zorg, heeft adviesbureau Berenschot in het voorjaar onderzoek gedaan om de huidige hospicecapaciteit en de benodigde capaciteit voor de toekomst in kaart te brengen.
Het onderzoeksrapport van Berenschot laat zien dat de hospicezorg in de regio Midden-Brabant stevig staat. Met 36 bedden verspreid over de regio beschikken we over een capaciteit die past bij de huidige zorgvraag, zoals gedefinieerd door Berenschot. De huidige bezettingsgraad en ligduur liggen in onze regio net boven het landelijk gemiddelde.
Opvallend is daarnaast het hoge aantal High Care Hospices in de regio. Dit kan verklaard worden vanuit de sturing van ons regionale Zorgkantoor in het verleden op High Care Hospices.
Het capaciteitsonderzoek is voor de hospicevoorzieningen in Midden-Brabant aanleiding om de krachten te bundelen.
Om ook in de toekomst voldoende hoogwaardige hospicezorg te kunnen blijven bieden is besloten om gezamenlijk een visie op hospicezorg 2030 te ontwikkelen, gericht op de volgende thema’s:
- Capaciteit, triage en wachtlijstbeheer
- Kwaliteit van zorg via kennisdelen
- Versterken samenwerking met regionale werkgroep hospicezorg”, meldt Zorgnetwerk Midden-Brabant medio September 2024 op LinkedIn.