“Als huisarts ben je bij het hele leven van je patiënten betrokken; van geboorte tot overlijden. In iedere fase wil je je patiënt de beste zorg en kwaliteit van leven bieden, dus ook in de laatste levensfase. Dat is ons vak”, vertelt Ron Wissink als voorzitter RvB Dokter Drenthe, betrokken bij het project IZA Transformatieplan palliatieve zorg. “Een aantal jaren geleden, zagen we dat patiënten soms behandelingen kregen, terwijl ze dat eigenlijk niet meer wilden. ‘Maar ja, de dokter in het ziekenhuis zegt het, dus moet het maar.’ Als huisarts ging ik wel eens in gesprek met de behandelend arts, maar als bestuurder zie je dat we echt moeten zorgen dat zorg op de juiste plek wordt gegeven, je moet de kwaliteit goed houden, zeker in de laatste levensfase en rekening houdend met de wensen van de patiënt. In de hele zorg is transformatie nodig, dit is een onderdeel daarvan. Daarom zijn we 3 jaar geleden ook met ACP/PZP begonnen. Samen met het ziekenhuis, de wijk en het sociaal domein werkten we eraan om de dood bespreekbaar te maken. Alle zorgverleners hebben een belangrijke rol in de palliatieve zorg, met natuurlijk een belangrijke rol in de eerste lijn voor de huisarts en wijkverpleging. In de jaren negentig was dat al een tandem, daarna werd het groter/efficiënter e.d. Je ziet het nu weer teruggaan. De wijkzorg zijn de ogen, oren en handen van de huisarts. Dat hoort zo en moeten we in stand houden”, betoogt Wissink. “Na 3 jaar hadden we met dit project een goede aanzet gegeven, maar was het nog niet af terwijl de subsidie wel op was. Als we toen waren gestopt, waren we het volgende jaar alles vergeten. Toen kwam het PZNL-Gupta rapport ‘De olifant de kamer uit’. Onze visie werd met dit rapport met getallen op papier gezet en dus onderbouwd.”
Van snelle toets naar volledig transformatieplan
In Drenthe en Steenwijkerland stelde de Stuurgroep palliatieve zorg Drenthe-Steenwijkerland samen met WZA, Treant, Isala, Dokter Drenthe, Icare en Zorgbelang/Denktank 60+ een voorstel op voor een impactvolle transformatie, die de snelle toets inmiddels heeft doorstaan. Waarna er op dit moment wordt gewerkt aan een volledig transformatieplan. Drenthe is hierin heel ambitieus door dit plan met 4 regio’s en 3 ziekenhuizen te samen op te pakken.
“Dat hier in het Integraal Zorgakkoord (IZA) een heel proces met KPI’s voor is ingericht, is mooi. Wat ik wel jammer vind, is dat IZA weinig ruimte voor creativiteit laat, die eigenlijk wel hard nodig is om te transformeren. Dat frustreert soms een beetje. Maar waar ik dan wel weer heel blij en trots op ben, is dat het ons lukt”, straalt Wissink. “Dat iedereen in de goede modus zit, iedereen het belangrijk vindt. Dat is de grote verdienste van het jarenlange werk van Harmiene Gommans (Netwerkcoördinator Palliatieve Zorg Drenthe & Steenwijkerland) en Hennita Schoonheim (Directeur-Bestuurder Acanthis, Projectleider ACP Drenthe e.o.). Beiden onderdeel van het programmateam Transformatie Palliatieve Zorg. Zij hebben alle neuzen dezelfde kant op gekregen. Toen we begonnen met ACP/PZP (een van de onderdelen van het kwaliteitskader) kregen we best te maken met enige weerstand in verband met vermeende werkbelasting. Dan ga je praten, je moet het niet alleen doen, maar samen met de thuiszorg, de ziekenhuizen en het sociaal domein (onontgonnen gebied). Zo langzamerhand zie je dat iedereen om is. Dat maakt me trots.”
Het transformatieplan gaat over de implementatie van het Kwaliteitskader palliatieve Zorg Nederland, waarbij de palliatieve zorg na het ACP/PZP-gesprek ook wordt meegenomen. Het Gupta/PZNL team helpt om de vertaling te maken naar wat er nodig is voor het transformatieplan, zoals bijvoorbeeld impactanalyses en KPI’s. “Dat brengt ons nu verder. Zonder was het lastiger om de transformatietrajecten in het kader van het IZA Transformatieplan palliatieve zorg door te zetten.”
Van geleerde les tot droom
Een geleerde les uit Drenthe voor de transformatie palliatieve zorg is: Heb geduld, niks gaat snel en betrek alle lagen erbij. Zorg dat het een gedeelde opdracht is en niet alleen van een klein clubje. Zit met iedereen aan tafel. “Hier in Drenthe houden we van korte lijntjes. Daar moet je energie in steken. Zoals ik al eerder zei, werd er in de jaren negentig al heel goed samengewerkt. Door schaalvergroting, efficiënter werken e.d. is dat losgelaten. Ik zie het als een maatschappelijk opgave om dat weer terug te draaien. Mijn droom is om dat voor elkaar te krijgen.”
Wil je meer over het IZA Transformatieplan palliatieve zorg weten of er zelf mee aan de slag? Neem dan contact op met Anja Moonen, projectleider Transformatie Palliatieve Zorg NPPZ II, via a.moonen@pznl.nl.